Foto door Qrodo Photos
Is schermen een vergeten sport? Waarschijnlijk associëren de meeste mensen schermen met de Franse adel of met de mantel- en degenfilms uit hun jeugd. Schermen is echter veel meer dan een elitesport of een steekspel uit lang vervlogen tijden. Schermen vergt veel precisie, concentratie, inschattingsvermogen en techniek.
(Ine Leonard met medewerking van Margriet Elzinga)
Clichés
Schermen kent een lange geschiedenis, dat klopt. Zolang er steek– en houwwapens bestaan, werd er geduelleerd. Het was toen geen sport, maar een echt gevecht op leven en dood. Het idee dat schermen enkel zou zijn weggelegd voor de elite, is niet waar. Schermen is ontstaan als een gevechtstechniek voor het gewone volk. Zij konden geen wapenuitrusting betalen, maar dienden wel als voetvolk voor de oorlogen van de edelen.
Schermen als sport
Schermen werd pas officieel een sport bij de start van de moderne Olympische Spelen in 1896. Het is één van de vijf Olympische sporten die al sinds de eerste editie op het programma staan.
Er zijn drie Olympische disciplines, elk met hun eigen schermwapen: de floret, de degen en de sabel. Afhankelijk van het wapen verschillen de trefzones en de spelregels. De floret is het lichtste en meest flexibele wapen. De schermer krijgt een punt wanneer hij zijn rivaal met het uiteinde van zijn wapen kan treffen op de voor– of achterkant van de romp. De degen is zwaarder, maar ook hier worden punten verdiend door de tegenstander te raken met het uiteinde van het wapen. Het verschil is dat het volledige lichaam het trefvlak is. Tot slot bestaan er ook duels met de sabel, een slagwapen. Het is dus toegestaan om de tegenstander met de zijkant van het wapen te raken. Een schermer scoort pas een punt als hij zijn rivaal boven de gordel treft .
Foto door Ine Leonard
Uitrusting
Het spreekt voor zich dat atleten die elkaar te lijf gaan met steek– en slagwapens, een beschermende uitrusting moeten dragen. Schermers zijn van kop tot teen gehuld in een beschermende kledij: masker, schermvest, ondervest, schermbroek, één handschoen en borst-/kruisbescherming.
Mannen en vrouwen
Hoewel in elke historische Hollywoodfilm schermen of duelleren wordt afgeschilderd als een mannenaangelegenheid, is schermen zowel een mannen- als vrouwensport .
Wedstrijden
Er zijn twee wedstrijdtypes: de equipe én de individuele wedstrijd. Bij een equipewedstrijd nemen telkens twee groepen van drie schermers het tegen elkaar op. De eerste groep die 45 punten verzamelt of na drie minuten leidt, wint. Individuele wedstrijden zijn echter couranter. Twee schermers duelleren gedurende één minuut, drie minuten, 3×3 minuten of totdat er één treffer wordt gemaakt.
Spelregels
Schermen is niet domweg op elkaar inhakken, maar veeleer een elegant steekspel waarbij een complex geheel van regels geldt. Zo mogen schermers niet buiten een afgebakende zone stappen, zijn er afspraken over de aanval en tegenaanval en hoort bij elke stap die wordt gezet een specifieke beweging van de hand, de vingers of de voeten.
Schermen aan de KU Leuven. Een interview met schermmeester Yves Van Seters.
Genoeg theorie, tijd voor de praktijk. Sportbloggers Margriet en Ine hebben deze week de nobele kunst van het schermen zelf mogen uittesten. Na een uurtje initiatieles konden we een kort interview afnemen van schermmeester Yves.
Foto door Ine Leonard
Het valt op dat er veel buitenlanders schermles volgen. Hoe komt dat?
Yves: “De meeste buitenlanders zijn Erasmusstudenten. Ze studeren hier maar een half jaar en zijn dan weer weg. Bij de gevorderden zijn al veel minder buitenlanders. Hoe dan ook raad ik iedereen aan om door te gaan met schermen, waar ze ook vandaan komen of naartoe gaan.”
Is er een leeftijdsgrens om aan schermen te doen?
Yves: “Schermen is een sport voor jong en oud. Terwijl een jonge schermer voornamelijk zal spelen op fysiek, zal een oudere schermer zijn kennis en technisch inzicht uitspelen.”
Geven jullie enkel les met de floret?
Yves: “De floret was aanvankelijk ontwikkeld als oefenwapen. We beginnen altijd met de floret. Na verloop van tijd blijkt dan wel of het wapen de schermer ligt of niet.”
Vanwaar komt de naam floret eigenlijk ?
Yves: “Fleuret betekent rozenknop in het Frans. Vroeger werd met een touwtje een artistiek puntje in de vorm van een fleuret rond de tip van het wapen geknoopt. Op die manier kan men zonder gevaar duelleren. Tijdens een competitie voor floretschermen werd aan de punten een kleurstof aangebracht zodat men kon zien waar de schermers elkaar raakten.”
Het wapen is slechts een onderdeel van een uitgebreide uitrusting. Is de aankoop daarvan geen dure zaak?
Yves: “Vaak gebeurt die aankoop in stappen. Belangrijk in het begin zijn een handschoen, het wapen en een masker. Afhankelijk van wat je wil bereiken, breid je je uitrusting uit. In totaal kost een uitrusting ongeveer € 400.”
Dat is veel geld. Denkt u dat het elitaire imago van de schermsport daardoor ontstaan is?
Yves: “Welk elitair imago? Het is een misvatting dat schermen een elitesport zou zijn. Schermen werd aanvankelijk ontwikkeld ter bescherming van het arme voetvolk. Bovendien kost bijvoorbeeld een golf- of voetbaluitrusting meer.”
In welke landen wordt het meest geschermd en hoe zit het in België?
Yves: “In Amerika is schermen heel populair. Dat komt vooral omdat er sporticonen zijn van wereldfaam. Ook in China is schermen heel populair. Maar vergis je niet, ook in België zijn er wachtlijsten. Ik denk dat de toestand goed is, zoals die nu is. Bovendien is het modern schermen eigenlijk een Belgische uitvinding. De officiële regels van de schermsport werden immers door de Belg Albert Feyerick opgesteld. Feyerick was de allereerste voorzitter van het FIE, Fédération Internationale d’Escrime.”
Is er nog iets dat u graag kwijt wilt over de schermsport?
Yves: “Ja, wie zijn wapen laat vallen of door een tegenstander wordt ontwapend, betaalt een tournée générale.”
Ben je helemaal gewonnen voor deze toffe sport? Neem dan zeker een kijkje op de sportwebsite van de KUL of op de facebookpagina van de schermclub. Voor meer info:
- Maître Yves Van Seters: 0476/440424, yves_van_seters@hotmail.com
- Maître Mathias Vanden Auweele: 0496/680336, webmaster@schermclubparcival.be
Hieronder vind je de trainingslocaties van de universitaire schermclub:
Sporting Hub 